Zakres badań

Tematyka badań naukowych Katedry obejmuje wiele kluczowych obszarów z zakresu prawa międzynarodowego publicznego oraz prawa Unii Europejskiej.

    W pierwszym rzędzie należy wskazać na badania prowadzone przez Kierownika Katedry, będącego jednocześnie członkiem Komisji ds. Etyki Badań na Ludziach, dotyczące aspektów prawnomiędzynarodowych genetyki i rozwoju biotechnologii. Prof. Krajewski jest autorem 3 monografii z tego zakresu (m.in. Dostęp do zasobów genetycznych w prawie międzynarodowym, Wyd. UWM w Olsztynie, Olsztyn 2018), licznych artykułów i wystąpień na konferencjach w kraju i za granicą.

    Drugim z najważniejszych obszarów badawczych Katedry Prawa Międzynarodowego Publicznego i Prawa Unii Europejskiej jest prawo ochrony środowiska w ujęciu międzynarodowym, UE i krajowym, ekologia oraz zagadnienie prawa do zrównoważonego rozwoju. Badania w tym zakresie prowadzą:

- prof. E. Zębek (m.in. Legal and organizational solutions of municipal waste management in Poland in compliance with Waste Directive 2008/98/EC, „Journal of Environmental Protection and Ecology” 2015 16(2); Prawnokarna ochrona wód w świetle prawa polskiego i czeskiego, „Studia Prawnoustrojowe” 2017 (38); Rozwój przepisów prawnych w zakresie bioindykacji środowiskowej a stan jakości wód jeziorowych, „Studia Prawnoustrojowe” 2019 (43); Environmental Criminal Enforcement in Poland and Russia: Meeting Current Challenges, „Utrecht Law Review” 2020 16(2));

- prof. P. Krajewski (Agrobiodiversity in the Logic of Environmental Sustainability and Protection of Human Rights in the Context of International and European Union Law, „Problems of Sustainable Development”2020 (15(2)); Bioeconomy - Opportunities and Dillemas in the Context of Human Rights Protection and Environmental Resource Management, „Problems of Sustainable Development” 2019 (14(2)); New Approach to Environmental Protection and Human Rights from the Perspective of Human Needs, Management, „Problems of Sustainable Development” 2018 (2); Climatic Migrations - Consequences of Upsetting of Environemtal Balance and a of Flaws in Human Protection in International Law, „Problems of Sustainable Development” 2017 (12(1)); Agricultural Biodiversity for Sustainable Development, „Problems of Sustainable Development” 2016 (12(1));

- adiunkci zatrudnieni w Katedrze (m.in. O. Cabaj, O. Łachacz, Orzeczenie Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie Australia przeciwko Japonii dotyczące połowu wielorybów z 2014 r., „Studia Prawnoustrojowe” 2017 (38); R. Fordoński, Testy broni nuklearnej w świetle prawa międzynarodowego ochrony środowiska, „Studia Prawnoustrojowe” 2018 (39); O. Łachacz, M. Adamczyk, Postulaty de lege ferenda w zakresie środowiskowych aspektów legalizacji przedsięwzięć budowlanych, „Studia Prawnoustrojowe 2020 (47); M. Pietkiewicz, Protection of the space environment against space debris pollution, „Studia Prawnoustrojowe” 2019 (45)).

    Prof. E. Zębek jest autorem lub współautorem 5 monografii z tego zakresu (m.in. Odpowiedzialność za środowisko z perspektywy prawa, kryminologii i nauk przyrodniczych, Difin, Warszawa 2020; Gospodarka odpadami w ujęciu prawnym i środowiskowym, Wydawnictwo WPiA UWM, Olsztyn 2018; Instrumenty administracyjno-prawne i ekonomiczne w ochronie środowiska, Wydawnictwo WPiA UWM, Olsztyn 2017; Leksykon łowiecki, Wydawnictwo WPiA UWM, Olsztyn 2017; Leksykon leśny – wybrane zagadnienia prawne, organizacyjne i ekologiczne, Wydawnictwo WPiA UWM, Olsztyn 2016) oraz ponad 20 rozdziałów w monografiach naukowych publikowanych w wydawnictwach zagranicznych i krajowych (m.in. Springer, Wolters Kluwer, Wydawnictwo C.H. Beck). Ponadto jest autorką 28 artykułów naukowych, w tym w czasopismach o zasięgu międzynarodowym z bazy Web of Science i Scopus, tj. „Utrecht Law Review”, “Journal of Environmental Protection and Ecology”, “Journal of Elementology”, “Environmental Monitoring and Assessment”, “Knowledge & Management of Aquatic Ecosystems”, “Environmental Forensics”. Prof. E. Zębek jest stałym współpracownikiem (recenzentem) redakcji 27 czasopism naukowych o zasięgu międzynarodowym (m.in. „Ecotoxicology and Environmental Safety”, „Terrestrial”, „Atmospheric and Oceanic Sciences”, „Chinese Journal of Oceanology and Limnology”, „Urban Water Journal”,„Zeszyty Prawnicze Biura Analiz Sejmowych”, „Przegląd Policyjny”, „Problemy Kryminalistyki”, „Zeszyty Prawnicze UKSW”). Od 2015 roku jest zastępcą redaktora „Studiów Prawnoustrojowych”. Jako propagator wiedzy o ekologii i prawie ochrony środowiska naturalnego prof. E. Zębek jest organizatorem wielu konferencji naukowych i przedsięwzięć w zakresie popularyzacji nauki lub sztuki, a także uczestnikiem szeregu grantów i kierownikiem tematów badawczych w latach 2015-2020.

    Prowadząca badania w zakresie prawa i postępowania karnego międzynarodowego, prawa karnego Unii Europejskiej, międzynarodowego prawa ochrony praw człowieka, sądownictwa międzynarodowego, wiktymologii oraz współczesnej kryminologii porównawczej, prof. J. Banach-Gutierrez jest autorką kilkudziesięciu prac naukowych, w tym opublikowanych w takich czasopismach o zasięgu międzynarodowym, jak:„International Perspectives in Victimology” (The Press of California State University), „New Journal of European Criminal Law” (SAGE), „European Journal of Crime, Criminal Law and Criminal Justice” (Martinus Nijhoff Publishers), „European Law Review” (Sweet & Maxwell). Jest również autorką rozdziałów w monografiach wieloautorskich krajowych oraz zagranicznych, w tym wydanych przez prestiżowe wydawnictwa zagraniczne (EU Criminal Law and Policy: Values, Principles and Methods”, J. B. Banach-Gutierrez & Ch. Harding (eds.), Routledge: London - New York 2017; Ch. Harding & J. B. Banach-Gutierrez, “The Search for Evidence Relating to the Application and Impact of EU Legislation: Probing the National Experience”, w: The Future of EU Criminal Justice. Legal and Criminological Perspectives, J. Ouwerkerk, J. Altena, J. Oberg and S. Miettinen, Brill/Nijhoff, Leiden-Boston 2019.

    Jako były pracownik w Biurze Prokuratora Międzynarodowego Trybunału Karnego dla byłej Jugosławii w Hadze, prof. J. Banach-Gutierrez uzyskała liczne stypendia zarówno rządowe, jak i z fundacji międzynarodowych celem prowadzenia badań naukowych we współpracy z zagranicznymi ekspertami na uniwersytetach w Szwecji, Finlandii, Niemczech, Belgii, Norwegii. Jest wykonawcą w międzynarodowych projektach badawczych oraz recenzentem artykułów w czasopismach zagranicznych i krajowych.

    W Katedrze prowadzone były także badania dotyczące problematyki ochrony praw człowieka, zwłaszcza w jej wydaniu prawnomiędzynarodowym.

    W szczególności ich przedmiotem była krytyczna ocena prawnej odpowiedzi na będące wynikiem zmian obyczajowych, rozwoju biotechnologii oraz imigracji przewartościowania dotykające stosunków rodzinnych (m.in. O. Łachacz, O. Cabaj, Prawna ochrona więzi rodzinnej rodzica z dzieckiem na przykładzie wybranych orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawach związanych z przysposobieniem dziecka, „Studia Prawnoustrojowe” 2018 (42); R. Mizerski, Ewolucja i paradoksy orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w przedmiocie związków jednopłciowych, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2016 (3); R. Mizerski, Dostęp par różnopłciowych do związku partnerskiego - glosa do wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 26.10.2017 r., 28475/12, Ratzenböck i Seydl przeciwko Austrii, „Europejski Przegląd Sądowy” 2018 (8); R. Mizerski, Prawo do małżeństwa - ostatni szaniec „heteronormatywności” w systemie Europejskiej konwencji praw człowieka. Uwagi na tle wyroku Trybunału strasburskiego w sprawie Chapin i Charpentier przeciwko Francji [w:] Instytucja małżeństwa - wyzwanie dla ustawodawcy, M. Różański, J. Krzynówek, L. Krzyżak (red.), Olsztyn 2016; R. Mizerski, O standardzie praw związków jednopłciowych z punktu widzenia orzecznictwa strasburskiego [w:] Prawo do małżeństwa na progu XXI wieku, K. Motyka (red.), Lublin 2016; R. Mizerski, O prawach dzieci urodzonych w wyniku ciąży zastępczej w świetle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (w:) Prawo w służbie ochrony dzieci: ustawodawstwo - praktyka - wyzwania, M. Różański (red.),Olsztyn 2020; R. Mizerski, Prawa człowieka a poligamia, „Polski Rocznik Praw Człowieka i Prawa Humanitarnego” 2016 (7); M. Pietkiewicz, Przegląd międzynarodowych instrumentów ochrony praw rodziny [w:] M. Różański, J. Krzynówek, L. Krzyżak (red.), Instytucja małżeństwa - wyzwanie dla ustawodawcy, Olsztyn 2016; M. Pietkiewicz, Przeciwdziałanie uprowadzeniom dzieci w świetle prawa międzynarodowego [w:] Oblicza ojcostwa: wczoraj - dziś – jutro, J. Zimny (red.), Stalowa Wola 2015; M. Pietkiewicz, M. Treder, Prawo rodziców do swobody religijnego wychowania dziecka w świetle uregulowań międzynarodowych [w:] Wychowanie religijne i moralne, M. Różański, R. Sztychmiler (red.), Olsztyn 2015; M. Pietkiewicz, M. Treder, Wychowanie w trzeźwości osób najmłodszych - regulacje prawne [w:] Wychowanie w dobie współczesności: wybrane problemy, W. Kądziołka (red.), Stalowa Wola 2015).

    W sferze badań nad prawami człowieka I generacji mieści się także zagadnienie praw imigrantów a zarazem granic swobodnego kształtowania polityki migracyjnej przez państwa europejskie (m.in. O. Łachacz, Zasada non-refoulement w międzynarodowym prawie uchodźczym - zwyczaj międzynarodowy czy też peremptoryjna norma prawa międzynarodowego?, „Problemy współczesnego prawa międzynarodowego, europejskiego i porównawczego” 2017 (XV); O. Łachacz, The application and the scope of the refugee status exclusion clause in the Court of Justice of the EU judgment in the „Lounani” case, „European Journal of Public Matters” 2017 (1); R. Mizerski, Gwarancje proceduralne na wypadek wydalenia cudzoziemca w systemie Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, „Studia Prawa Publicznego” 2016 (3(15)); R. Mizerski, Podstawy prawne gwarancji proceduralnych na wypadek wydalenia cudzoziemca w systemie Europejskiej Konwencji Praw Człowieka [w:] Ochrona praw człowieka w polityce migracyjnej Polski i Unii Europejskiej, W. Pływaczewski, M. Ilnicki (red.),Olsztyn 2016; M. Pietkiewicz, Borders of the Central Asian countries under the international law, „Nowa Polityka Wschodnia” 2017 (4); M. Pietkiewicz, Prawne aspekty ochrony zewnętrznych granic Unii Europejskiej [w:] Migracja: szansa czy zagrożenie, J. Zimny (red.), Stalowa Wola 2015).

    Z kolei na przecięciu praw człowieka I i II generacji lokuje się studium wzajemnych relacji praw człowieka i gospodarki (m.in. R. Mizerski, Prawa człowieka a ekonomia, „Prawo i Więź” 2015 (3); R. Mizerski, Koszt czy coś więcej? O wpływie praw człowieka na gospodarkę (w:) M. Kowalczyk, P. Majer, Prawo a ekonomia - alianse w budowie efektywnego państwa, Olsztyn 2016), jak i problematyka nieodpłatnej pracy (R. Mizerski, Nieodpłatna praca w świetle prawnomiędzynarodowego zakazu pracy przymusowej lub obowiązkowej (w:) Z. Majkut, P. Starzyński, G. Majkut (red.), Unpaid work, Olsztyn 2015) oraz praw związków zawodowych (R. Mizerski, Związek zawodowy jako podmiot uprawniony na podstawie Europejskiej konwencji praw człowieka, „Polski Rocznik Praw Człowieka i Prawa Humanitarnego” 2017 (8)).

    Przedmiotem zainteresowań badawczych członków Katedry są również tradycyjne dziedziny prawa międzynarodowego publicznego:

- prawo morza (m.in. M. Pietkiewicz, Legal status of Caspian Sea - problem solved?, „Marine Policy” 2021 (123));

- sądownictwo międzynarodowe (m.in. O. Łachacz, J. Galster, Rzeczpospolita Polska przed Trybunałem Sprawiedliwości UE [w:] 10 lat Polski w Unii Europejskiej, P. Majer, M. Kowalczyk (red.), Olsztyn 2015; J. Galster, O. Łachacz, Kontrowersje wokół międzynarodowego sądownictwa karnego [w:] Meandry prawa karnego i kryminalistyki, J. Kasprzak, W. Cieślak, I. Nowicka (red.), Szczytno 2015; O. Łachacz, Kilka uwag o niezależności i odpowiedzialności sędziów międzynarodowego wymiaru sprawiedliwości [w:] Odpowiedzialność prawna funkcjonariuszy publicznych: wybrane zagadnienia, M. Giżyńska, D. Ossowska-Salamonowicz, F. Freitag, M. Malessa, K. Pawikowski (red.), Olsztyn 2017);

- regulacja użycia siły zbrojnej w relacjach międzynarodowych (m.in. R. Fordoński, Selected Legal Problems of Conventional Deterrence, Wyd. UWM, Olsztyn 2018; R. Fordoński, The Right to Deter and the UN Security Council Resolutions concerning North Korea Missile Program, Wyd. UWM, Olsztyn 2018; R. Fordoński, Forcible Protection of Nationals Abroad: Study of Contemporary Law and State Practice, Wyd. UWM, Olsztyn 2016; R. Fordoński, Threat of Force in Contemporary International Law, Wyd. UWM, Olsztyn 2015; M. Pietkiewicz, The Military Doctrine of the Russian Federation, „Polish Political Science Yearbook” 2018 (47); M. Pietkiewicz, Pre-emptive war under international law, „Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 2017 (39)).

    Do nowatorskich kierunków badań podejmowanych w Katedrze Prawa Międzynarodowego Publicznego i Prawa Unii Europejskiej należą natomiast:

- analiza prawnomiędzynarodowa wybranych aspektów cyberprzestrzeni (m.in. R. Fordoński, W. Kasprzak, WannaCry ransomware cyberattack as violation of international law, „Studia Prawnoustrojowe” 2019 (44); M. Pietkiewicz, M. Treder, Cyberstalking in social media: Polish view, „Journal of Modern Science” 2018 (38));

- badania nad prawnymi aspektami działalności kosmicznej (seria 3 artykułów dr M. Pietkiewicza opublikowanych w 17th International Multidisciplinary Scientific Geoconference SGEM 2017 Proceedings;

- analiza porównawcza aspektów prawnych gospodarki nieruchomościami (m.in. M. P. Ogryzek, A. Klimach, D. Niekurzak, M. Pietkiewicz, Using Cartographic Documents to Provide Geoinformation on the Rights to Real Estate-Taking Poland as an Example, „ISPRS International Journal of Geo-Information” 2019 (8); M. Pietkiewicz, A. Klimach, M. P. Ogryzek, Legal status of surface waters - comparative study on the example of lakes, „Water” 2020, 12 (2); A. Klimach, K. Bagan-Kurluta, M. Pietkiewicz, R. Źróbek, Legal regulations concerning access to public waters - a comparative study, „Sustainability” 2019, (11(17)).